Kolezyum (Flavian Amphitheater)
Kolezyum (Flavian Amphitheater) İtalyanı başkenti Roma’da bulunan, Dünyanın yeni 7 harikasından biri olarak kabul edilen ve ileri mühendislik tekniğinden dolayı yapılışından 2000 yıl sonra bile modern stadyumların orijinal tasarımından ilham aldıkları görkemli yapıdır. Kolezyum’un orijinal adı “Amphithetrum Flavium” idi. Sadece Roma’nın değil aynı zamanda dünyanın en büyük amfi tiyatrosudur. Kolezyumun bulunduğu yerde önceden İmparator Neron’un sarayı vardı.Burada Neron öldükten sonra kanlı savaşlar yaşandı ve saray yıkıldı.Bir görüşe göre bu ünlü yapı adını imparator Neron’un Colossus Neronis adı verilen 30 metre yüksekliğindeki devasa heykelinden aldığı düşünülmektedir. Kolezyum Vespasianus tarafından M.S. 72 yılında yapımına başlanmış M.S. 80 ‘ de Titus döneminde tam olarak bitirilemesede açılışı yapılmıştır. Son halini ise Domitian zamanında almıştır.
Titus, Kolezyumun açılışını görkemli bir tören ile yapmış, 100 gün ve 100 gece süren açılış kutlamalarında 5000 yırtıcı hayvan ve bir o kadar da gladyatörün kanlı dövüşlerine ve ölümlerine sahne olmuştur. Kolezyumun mimarı bilinmiyor.Rivayete göre bir daha böyle ihtişamlı bir yapı yapmaması için hayvanlara yem edildiği düşünülmekte.
Kolezyum, 80 kapısı ve 50 bin kişilik amfi tiyatro bölümüyle, Roma medeniyetinin görkemini yansıtmaktadır.Çevresi yarım kilometreye yakın, yüksekliği 55 metreyi geçmektedir. Yapımında demir, travertin taşı ve kendilerine özgü bir beton kullanmışlardır.
Kolezyum 2 bölümden oluşmuştur; birincisi Arena, ikincisi Kavea (Roma tiyatrolarında basamaklı seyir alanı) dır. Arena oval biçimde olup eksenleri 86 metre x 54 metredir ve 4.5 metre yükseklikteki emniyet duvarlarıyla çevrilidir. Arena’nın altında depo, soyunma odaları, vahşi hayvan hücreleri bulunmakta, labirenti andıran yer altından vahşi hayvanlar arenaya asansörle çıkartılmaktaydı. Kavea 4 kattan meydana gelmektedir, birincisi Arena’nın 4 metre üstündeki şeref podyumudur, imparator ve resmi kişilere ayrılmıştır. İmparator locası Arena’nın çıkış kapısının tam karşısındadır, ilk iki kat asillere ayrılmıştır. Üçüncü katla bağlantısı yüksek bir çevre duvarıyla kesilmiştir. Amfitiyatronun en üstünde fakir halkın oturduğu üstü örtülü bir koridor vardır.O dönemde sınıfsal farklar çok belirgindi, Kolezyumun oturulacak yerleri bile farklı idi.İlk sıralar mermerden olup, yukarılara doğru çıkıldıkça daha basit oturma yerleri yapılmıştır. 24.000 metrekare alanı kaplayan bu devasa yapı toplamda 3 kat kemerden oluşmuş ve bütün katlardaki toplam kemer sayısı 240 adettir.Her katta 80 adet kemer kullanılmış ve bu kemerlerin boyu yaklaşık 7 metredir. Yüzbinlerce ton kireç taşı kullanıldığı bilgisi vardır. 80 kapısı sayesinde 5 – 10 dk içinde tüm arena boşaltılabiliyordu. Bu yapıdaki dor ve korint sütunlar birçok Rönesans mimarına ilham vermiştir. Bugün yapıdaki gözle görülür boşluklar demir boşluklarıdır. Demirin pahalı olduğu dönemde Romalılar demirleri söküp, eritip silah yaparlarmış.
Kolezyumda sadece gladyatör dövüşleri yapılmazdı. Pek çok halk gösterileri, infazlar, meşhur savaşların canlandırılması ve hatta arenanın içi su ile doldurulup savaş gemileri ile deniz savaşlarının taklidleri yapılırdı. Romanın çöküş döneminde ise zor günlerde insanları Kolezyumda eğlendirerek o günler unutturmaya çalışılırdı ama Kolezyum denildiğinde daha çok antik Romanın ölüm arenası akla gelmektedir.Binlerce hayvan ve insanın ölümüne sahne olmuştur. Burada savaşacak gladyatörler özel olarak yetiştirilirdi.Gladyatör kelimesi Roma ordusunun resmi piyade silahı olan “gladius” kelimesinden gelmektedir. Bazen insan insana bazende yırtıcı hayvanlara karşı dövüştürülürler. Ya hayvan tarafından parçalanır yada kaybeden gladyatör imparatorun işaretiyle kazanan tarafından öldürülürdü. Bu dövüşlere sadece esirler değil, özgür insanlar, gönüllüler ve şöhret kazanmak isteyenlerde çıkardı.Sıradan biri gibi ölmek yerine kahramanca ölmeyi yeğleyen kişilerdi.
Gladyatör yetiştiren okullarda özel eğitim alırlar, ileri dövüş teknikleri, anatomi dersleri gibi birçok eğitimden geçerlerdi amaç hayatta kalmak olsa bile, ölürken de gururlu bir şekilde ölmesi gerekirdi. Hıristiyanlığın kabülü ile birlikte bu vahşetin ve insan katliamının önüne geçmek için bu dövüşler yasaklanmıştır.Daha sonraları Kolezyum çeşitli maksatlarla kullanılmıştır. Dini kışlalar, iş dükkanları, barınma gibi çeşitli amaçlarla kullanılmıştır.
Yapıldığından bu yana geçirdiği pek çok depremden dolayı ve zamanın yıpratıcı etkisi ve taşlarının yer yer çalınmış olmasına karşın hala Batı Roma İmparatorluğu’nun sembolü olarak anılmaktadır. Roma katolik kilisesi ile yakın bağlantıya sahiptir. Paskalya öncesi Cuma günleri Papa amfi tiyatroda fener alayı düzenlemektedir.
Kullanıldığı 300 yıl boyunca, yüz binlerce insanın can verdiği bu arenada günümüzde dünyanın herhangi bir yerinde idam cezası kalktığında ışıklar bir hafta boyunca gece gündüz açık bırakılır, Antik Romada ölümü temsil eden yapı günümüz İtalyasında ölüm cezasının aleyhine bir tavır sergiler.
Ziyaret Saatleri ve Konumu
Kolezyum sabah saat 08:30 ile akşam saat 16:30 arasında ziyaret edilebilir.
Tiqets adresinden online biletleri alabilirsiniz.
