Chichen Itza Kenti

Chichen Itza (Çiçen İtza), Maya tapınaklarının sonuncusu ve en büyüğü olarak kabul edilir. Yucatan yarımadasında bulunan bu Maya tapınağı sitesinin değişik yapıları (Kukulkan piramidi, Bin kolonlar geçidi, Gözlemevi, Chac Mol tapınağı, Tutukluların oyun sahası) bugün bile mimari alan ve mekan düzenlemesi konusunda kendisine hayran bırakır. Itza, Guatemalanın Peten Itza gölü çevresinde yaşan Maya halkına verilen isimdir. Chichen ise Maya dilinde “Kuyu ağzı” anlamına gelir. Mayaların 10. asırda Tula (Meksikaya yakın bir yer) bölgesinden gelen Toltekler tarafından istila edildiği sanılmaktadır, burada hem Maya hemde Toltek kültürlerine ait motifler görülmektedir ve bu sebep ile arkeologlar Chıchen Itza daki kalıntıların kısmen Tolteklere kısmende Mayalara ait olduğunu düşünmektedir.

14. yüzyılda ise şehir bilinmeyen bir sebep ile tamamen terk edilmiştir. Kalıntıların bulunduğu arazi ise 2010 yılında Yucatan eyaleti tarafından alınana kadar şahsa ait, özel bir araziymiş. Buradaki en dikkat çeken yapı El Castillo (Kale) yada Kukulkan piramidi de denen yapıdır. 9 katlı ve her cephesinde 91 basamak ve toplamda 364 basamak vardır, en üstte bulunan düzlükle beraber 365 adettir ki bu sayıda bir yıldaki gün sayısıdır. Kukulkan piramidi 18 derecelik bir açıyla inşa edilmiştir, bir Maya güneş yılında da 18 ay vardır.  Alt kısmı kare şeklinde olan piramidin bir kenarı 55 metredir ve çevresi toplamda 220 metreye denk gelir. Piramidin en tepesinde, çıngıraklı yılan kuyruğu şeklinde biten bir sütun vardır. Mayalarca kutsal kabul edilen tüylü yılan figürü, güneşin ekvator’a dik geldiği 21 Mart ve 23 Eylül günlerinde piramidin merdivenlerinde gölge şeklinde belirir. 21 Mart’ta aşağıya doğru ve 23 Eylül’de yukarı doğru hareket eden bu gölge figürü, yılan kralın yeniden canlanışı ve yükselişini temsil eder.

Şu an görünen 30 metrelik piramidin içerisinde 20 metrelik bir piramid daha olduğu saptanmıştır. Yeni yapılan araştırmalar sonucunda 20 metrelik piramidin içerisinde 10 metrelik bir piramit daha olduğu saptanmıştır. Bu keşif, piramidin 3 aşamada yapıldığını gösteriyor. 2015’de ise arkeologlar Kukulkan piramidinin, Maya kültüründe kutsal olan bir yer altı nehrinin üzerine yapıldığını keşfetmişlerdir.

Chichen Itza da Orta Amerikanın belki de en iyi top sahası yer almaktadır. Bu top sahası, 83 metre uzunluğunda, 82 metre yüksekliğinde ve birbirinden 27 metre uzaklıkta paralel 2 duvardan oluşur. Aztek zamanından kalan bulgulara göre, topu duvardaki taş halkalardan geçiren oyunu kazanmaktaydı. Sadece kalça, omuz ve baş kullanıldığı için zorlayıcı bir oyundu. Duvar rölyeflerinde ki başı kesilmiş oyuncu resimleri ve bu bölgede bulunan çok sayıdaki insan kemiklerinden dolayı bu oyunun ölümüne oynandığı anlaşılıyor. Tapınaklarda bu top sahasının iki ucunda yer alır.

Savaşçılar tapınağına, 168 sütununun hala ayakta olduğu 1000 sütunlu bir kemerin altından geçerek girilmektedir. Tapınak, oymalarla ve fresklerle süslü olduğu gibi Toltek sanatının bilinen unsurlarından, Jaguar ve Kartal figürleride göze çarpar. Chichen Itza’daki Jaguar tapınağının girişinde nöbet tutan taştan hayvan heykelleri bulunmaktadır.

Chichen Itza’nın en önemli yapılarından biride Gözlemevidir. Pencere ve kapılarının yerleştirilmesinde Venüs’ün yörüngesini takip edildiği tahmin edilmektedir. Üzerinde restorasyon çalışmaları yapılan bu mimari eser, günümüzün modern gözlemevleriyle neredeyse aynı görünüme sahiptir. Yuvarlak şekli ile ve üç teras halinde olanca görkemiyle yükselmektedir. İç kısımındaki helezon bir merdiven ile ana tepeye ve gözlem yerine çıkılmaktadır.

Günümüzde Maya kültürü Yucatan yarımadasında ve ona komşu Chiapas bölgesinde yaşayan 6 milyon civarındaki halk tarafından ve 30’a yakın lisanda yaşatılmaktadır.

Ziyaret Saatleri ve Konumu

Chichen Itza, haftanın her günü sabah 08:00 ile akşam 17:00 saatleri arasında ziyaret edilebilir.